Nước máy là nguồn nước sinh hoạt phổ biến trong hầu hết các gia đình hiện nay. Tuy đã được xử lý tại nhà máy bằng clo để diệt khuẩn, nhưng lượng clo dư trong nước máy có thể gây ra nhiều vấn đề như mùi khó chịu, ảnh hưởng đến da, tóc và sức khỏe lâu dài nếu sử dụng thường xuyên. Vì vậy, việc tìm hiểu cách khử clo trong nước máy đúng cách là rất cần thiết để đảm bảo chất lượng nước an toàn cho sinh hoạt hằng ngày. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn các phương pháp khử clo tại nhà hiệu quả, tiết kiệm và phù hợp với từng mục đích sử dụng như tắm, rửa mặt, nấu ăn hoặc uống trực tiếp.
Nước clo là gì?
Nước clo là dung dịch chứa khí clo (Cl₂) hoà tan trong nước, thường được sử dụng như một chất khử trùng mạnh trong xử lý nước sinh hoạt, nước bể bơi và trong công nghiệp.
Thành phần và đặc điểm
- Gồm: Clo (Cl₂) hòa tan trong nước → tạo axit hypochlorous (HOCl) và ion hypochlorite (OCl⁻).
- Có tính oxy hóa mạnh giúp tiêu diệt vi khuẩn, virus, tảo và nhiều vi sinh vật gây bệnh.
Tại sao nước máy lại có clo?
Nước máy chứa clo vì clo được sử dụng như một chất khử trùng chính trong quy trình xử lý nước tại các nhà máy cấp nước. Đây là phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay để tiêu diệt vi khuẩn, virus và các vi sinh vật gây bệnh có trong nguồn nước tự nhiên.
Lý do chính khiến clo được cho vào nước máy:
- Khử trùng và tiêu diệt vi khuẩn: Clo có khả năng tiêu diệt hầu hết các vi sinh vật gây bệnh như E.coli, Salmonella, Giardia, và nhiều loại virus khác. Giúp đảm bảo nước máy khi đến tay người dân là an toàn để sử dụng, đặc biệt là trong ăn uống, sinh hoạt.
- Giữ nước sạch trên đường ống dài: Trong hệ thống cấp nước công cộng, nước phải di chuyển qua hàng chục km đường ống. Dùng Clo để duy trì tác dụng khử trùng trong suốt quá trình vận chuyển, ngăn ngừa vi sinh vật tái phát triển.
- Chi phí thấp, dễ sử dụng: So với các phương pháp khử trùng khác (ozone, tia UV…), clo có chi phí thấp hơn, dễ triển khai, bảo quản và kiểm soát lượng dùng.
Bạn có biết nước cứng là gì? Tác hại của nước cứng đối với cuộc sống như thế nào? Cùng tìm hiểu trong bài viết này của Hưng Thịnh nhé!
Hàm lượng Clo trong nước máy cho phép:
Theo các tiêu chuẩn quốc tế và quy định của Bộ Y tế Việt Nam, hàm lượng clo trong nước máy phải nằm trong giới hạn an toàn nhất định để đảm bảo vừa đủ khử trùng, vừa không gây hại đến sức khỏe con người.
Tiêu chuẩn hàm lượng clo trong nước máy:
Tại Việt Nam:
- Theo QCVN 01-1:2018/BYT (Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước sinh hoạt): Clo dư trong nước máy cho phép: 0.2 – 1.0 mg/lít
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO):
- Giới hạn tối đa clo dư tự do: 5.0 mg/lít (nhưng không khuyến nghị duy trì ở mức cao như vậy trong nước uống thông thường).
- Mức clo dư khuyến nghị an toàn: 0.2 – 0.5 mg/lít
Tác dụng phụ khi hàm lượng clo trong nước máy vượt mức cho phép
Nước có chứa clo (chlorine) là một chất khử trùng hiệu quả thường được sử dụng trong xử lý nước máy. Tuy nhiên, nếu hàm lượng clo dư vượt ngưỡng an toàn trong nước sinh hoạt, có thể gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn đối với sức khỏe và làn da, cụ thể:
- Gây hại cho hệ vi sinh đường ruột: Khi uống nước chứa quá nhiều clo, chất này có thể tiêu diệt không chỉ vi khuẩn gây bệnh mà còn làm suy giảm các vi khuẩn có lợi trong đường ruột, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, giảm khả năng hấp thu dưỡng chất và làm mất cân bằng hệ vi sinh.
- Kích ứng da và tóc: Clo có tính oxy hóa và tẩy mạnh, dễ gây khô da, bong tróc, kích ứng da đầu. Với người có làn da nhạy cảm, việc rửa mặt hay tắm bằng nước chứa nhiều clo có thể khiến da bị xỉn màu, khô ráp hoặc nổi mẩn đỏ, đồng thời tóc trở nên khô xơ và dễ gãy rụng.
- Gây cảm giác như say rượu: Một số người nhạy cảm với clo có thể xuất hiện các triệu chứng như: đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi – tương tự cảm giác khi bị say rượu. Điều này xảy ra do hít phải hơi clo hoặc hấp thụ quá nhiều qua da và đường tiêu hóa.
7 Cách khử clo trong nước máy hiệu quả tại nhà
Dưới đây là 7 cách khử clo trong nước máy hiệu quả tại nhà, đơn giản, an toàn và dễ thực hiện để bảo vệ sức khỏe gia đình bạn:
Đun sôi nước
Clo là một chất bay hơi ở nhiệt độ cao. Khi nước đạt đến điểm sôi (100°C), clo bắt đầu thoát ra dưới dạng khí, giúp loại bỏ phần lớn lượng clo dư tự do trong nước. Chỉ cần giữ nước ở trạng thái sôi trong khoảng 15 – 20 phút là đã có thể loại bỏ phần lớn lượng clo dư tự do có trong đó.
Phương pháp này đặc biệt hữu ích trong những tình huống bạn không có thiết bị lọc nước tại nhà. Nó đơn giản, không đòi hỏi kỹ thuật phức tạp hay chi phí đầu tư, và có thể áp dụng ngay với nồi đun, ấm siêu tốc hoặc bếp gas. Nhiều gia đình vẫn áp dụng cách này mỗi ngày trước khi sử dụng nước để uống, nấu ăn hay pha sữa cho trẻ nhỏ.
Tuy nhiên, đun sôi chỉ có thể loại bỏ được clo tự do – dạng dễ bay hơi trong nước – chứ không xử lý được clo kết hợp (chloramine) hoặc các hợp chất phụ có thể hình thành từ phản ứng giữa clo và chất hữu cơ, chẳng hạn như trihalomethanes. Ngoài ra, phương pháp này cũng không giúp loại bỏ vi khuẩn chịu nhiệt, kim loại nặng hay cặn bẩn tồn đọng trong nước.
Chính vì thế, nếu bạn muốn nước đạt độ tinh khiết cao hơn hoặc dùng cho các mục đích nhạy cảm như pha sữa, rửa rau sống hay chăm sóc trẻ nhỏ, nên kết hợp đun sôi với các biện pháp lọc khác như lọc than hoạt tính hoặc dùng máy lọc RO. Còn trong điều kiện bình thường, chỉ cần đun kỹ và bảo quản nước cẩn thận sau khi nguội cũng đã là một bước cải thiện đáng kể chất lượng nước sinh hoạt.
Bạn có biết thiết kế bể nước ngầm như thế nào đúng kỹ thuật? Nên đặt bể nước ngầm ở đâu? Cùng tìm hiểu ngay nhé
Sử dụng than hoạt tính để khử clo trong nước máy
Than hoạt tính là phương pháp khử clo trong nước máy an toàn, không dùng hóa chất phù hợp cho cả mục đích sinh hoạt và uống.
Than hoạt tính là dạng carbon được xử lý đặc biệt để có diện tích bề mặt lớn, cấu trúc xốp giúp hấp phụ mạnh các chất hóa học, kim loại nặng và cả khí như clo, VOCs (hợp chất hữu cơ bay hơi).
Than hoạt tính có thể ở dạng bột, hạt (granule), viên nén hoặc dạng tấm.
Cách sử dụng than hoạt tính để khử clo
Cách 1: Dùng trong bộ lọc nước tại vòi / đầu nguồn
- Mua lõi lọc than hoạt tính (activated carbon filter) tích hợp sẵn cho máy lọc nước, thiết bị lọc tại vòi, vòi sen…
- Cài đặt theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Hiệu quả cao, lọc liên tục và giữ lại nhiều chất ô nhiễm khác (cả mùi, thuốc trừ sâu, VOC…).
Cách 2: Dùng than hoạt tính dạng rời cho nước để bàn / đun nấu
Nguyên liệu:
- Than hoạt tính dạng hạt hoặc viên (loại dùng cho lọc nước)
- Bình chứa nước sạch (nhựa hoặc thủy tinh)
- Túi lọc vải hoặc lưới nylon nhỏ
Cách làm:
- Rửa sạch than hoạt tính bằng nước sạch vài lần để loại bỏ bụi.
- Cho than vào túi lưới, buộc chặt.
- Thả vào bình chứa nước máy đã lấy ra để yên trong 4–8 tiếng (tốt nhất để qua đêm).
- Sau đó rót nước ra dùng bình thường. Nước sẽ giảm đáng kể mùi clo và vị lạ.
Dùng máy lọc nước RO
Một trong những công nghệ tiên tiến để loại bỏ clo trong nước máy hiện nay là công nghệ lọc RO (Reverse Osmosis). Công nghệ này sử dụng màng lọc RO với kích thước lỗ siêu nhỏ (~0,0001 micron) chỉ cho phép các phân tử nước tinh khiết đi qua, trong khi clo, tạp chất, vi khuẩn, kim loại nặng và các chất ô nhiễm khác bị giữ lại.
Tuy nhiên, màng RO không hoạt động độc lập. Để đạt hiệu quả cao trong việc loại bỏ clo, hệ thống lọc RO thường được kết hợp với các lõi lọc thô (như lõi PP) để loại bỏ cặn bẩn lớn và lõi lọc than hoạt tính giúp hấp thụ clo, chloramine và các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC). Sự kết hợp này không chỉ giúp tăng hiệu quả xử lý nước, mà còn kéo dài tuổi thọ của màng RO, tránh bị hư hại do clo dư.
Mặc dù hệ thống lọc RO mang lại nguồn nước tinh khiết, một nhược điểm đáng lưu ý là nó cũng loại bỏ phần lớn khoáng chất tự nhiên có lợi cho sức khỏe. Do đó, nhiều dòng máy hiện nay đã bổ sung lõi lọc khoáng hoặc lõi cân bằng pH sau màng RO để bù lại các khoáng chất cần thiết.
Bên cạnh đó, chi phí đầu tư ban đầu cho máy lọc RO thường cao hơn so với các phương pháp lọc đơn giản, và việc bảo trì, thay lõi lọc định kỳ (nhất là lõi than hoạt tính và màng RO) cũng là yếu tố người dùng cần cân nhắc về lâu dài.
Sử dụng viên Vitamin C
Vitamin C (axit ascorbic) có khả năng trung hòa clo dư và chloramine rất nhanh, hoàn toàn an toàn cho da và sức khỏe. Đây là phương pháp tự nhiên, hiệu quả và tiện lợi khi sử dụng trong sinh hoạt hằng ngày.
Khi hòa tan trong nước, Vitamin C phản ứng hóa học với clo, biến chúng thành các hợp chất trung tính không độc hại. Nước sau xử lý không còn mùi clo, dễ chịu và thân thiện với làn da, nhất là với người nhạy cảm hoặc trẻ nhỏ.
Nếu bạn dùng nước để tắm, ngâm hoặc rửa mặt, chỉ cần thả 1 viên vitamin C (loại 1000mg) vào thau hoặc bồn nước. Chờ 1–2 phút để viên tan hoàn toàn, rồi sử dụng bình thường. Bạn sẽ thấy nước không còn mùi clo, da mềm hơn sau khi dùng.
Cũng có thể dùng thiết bị lọc vòi sen chứa viên vitamin C, khi nước chảy qua, viên sẽ hòa tan từ từ để khử clo ngay tại vòi. Phương pháp này phù hợp nếu bạn muốn sử dụng lâu dài và tiện lợi mỗi ngày.
Đối với nước uống, bạn nên dùng bột vitamin C nguyên chất (dạng thực phẩm), cho vào với lượng rất nhỏ, khuấy đều và để vài phút trước khi sử dụng. Không nên dùng viên sủi chứa hương liệu hay chất tạo ngọt.
Phương pháp này tuy đơn giản nhưng mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc khử clo, giảm kích ứng da và giúp bạn an tâm hơn khi dùng nước máy trực tiếp hàng ngày.
Cho nước tiếp xúc với ánh nắng mặt trời
Clo trong nước máy là chất bay hơi, đặc biệt nhạy với nhiệt độ và ánh sáng. Khi bạn để nước trong thau, xô hoặc chai miệng rộng tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, clo sẽ bốc hơi tự nhiên theo thời gian.
Với điều kiện nắng tốt, chỉ cần để nước ngoài trời khoảng 2 đến 4 giờ, phần lớn lượng clo dư sẽ bị loại bỏ. Nếu để trong nhà, gần cửa sổ có ánh nắng chiếu vào, thời gian có thể kéo dài hơn (6–12 giờ).
Phương pháp này hoàn toàn tự nhiên, không cần hóa chất, nhưng hiệu quả phụ thuộc vào cường độ nắng, lượng nước và độ mở của vật chứa. Tốt nhất nên sử dụng dụng cụ trong suốt, miệng rộng, không đậy nắp khi phơi.
Tuy không loại bỏ được vi khuẩn hay kim loại nặng, nhưng đây là cách đơn giản, tiết kiệm và an toàn để làm giảm clo trong nước máy dùng cho rửa rau, tắm rửa, tưới cây hoặc chăm sóc thú cưng.
Sục khí Ozone khử mạnh Clo dư trong nước
Ozone (O₃) là một chất oxy hóa mạnh hơn cả clo. Khi được sục vào nước, ozone sẽ phản ứng với clo dư (Cl₂ hoặc chloramine), phá vỡ liên kết hóa học của chúng và biến chúng thành muối vô hại hoặc khí clo bay hơi, giúp:
- Khử hoàn toàn clo tự do và cả chloramine – vốn khó xử lý bằng cách đun hoặc để bay hơi.
- Khử mùi hôi clo trong nước máy.
- Đồng thời tiêu diệt vi khuẩn, virus và nấm mốc hiệu quả.
Phương pháp này có ưu điểm nổi bật như:
- Khử mạnh và nhanh: Chỉ cần vài phút sục là clo dư đã bị loại bỏ hoàn toàn.
- Hiệu quả với cả chloramine – một dạng khử trùng khó loại bỏ bằng các phương pháp thông thường.
- Diệt khuẩn, khử mùi, oxi hóa sắt/mangan đi kèm.
- Không để lại tồn dư độc hại – ozone tự phân hủy thành oxy (O₂) sau vài phút.
Sục khí ozone là một trong những cách khử clo dư hiệu quả, toàn diện và nhanh chóng nhất, đặc biệt khi bạn cần xử lý nước chứa chloramine hoặc clo ở nồng độ cao. Tuy nhiên, cần đảm bảo sử dụng thiết bị ozone đúng kỹ thuật để tránh rủi ro.
Sử dụng tia cực tím UV giúp giảm nồng độ Clo dư
Tia cực tím (UV) không phải là phương pháp khử clo phổ biến, nhưng trong một số điều kiện nhất định, UV có thể giúp giảm nồng độ clo dư trong nước – đặc biệt là chloramine.
Tác dụng của tia UV đối với clo và chloramine
- Chloramine (NH₂Cl) – chất khử trùng bền hơn clo tự do – có thể bị phân hủy bởi tia UV, đặc biệt ở bước sóng 254 nm (UV-C).
- Clo tự do (Cl₂) không bị phân hủy trực tiếp bởi UV ở mức độ hiệu quả cao, nhưng một phần có thể bị oxy hóa gián tiếp nếu có mặt các chất xúc tác trong nước.
Phương pháp này có ưu điểm là không cần thêm hóa chất, xử lý nhanh chóng và liên tục, không tạo sản phẩm phụ độc hại và diệt khuẩn đồng thời với khử chloramine.
Những lưu ý khi tự khử clo tại nhà
Khử clo tại nhà bằng các phương pháp tự nhiên như dùng vitamin C, than hoạt tính, phơi nắng hay đun sôi là giải pháp đơn giản và tiết kiệm. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:
- Xác định đúng mục đích sử dụng nước: Nước dùng để uống cần khử kỹ hơn so với nước dùng để tắm, rửa hoặc tưới cây. Mỗi phương pháp chỉ phù hợp với một số mục đích nhất định.
- Không chỉ khử clo, mà còn cần sạch toàn diện: Khử clo không đồng nghĩa là nước đã an toàn tuyệt đối. Nếu nguồn nước có chứa kim loại nặng, vi khuẩn hoặc tạp chất khác, nên kết hợp thêm hệ lọc phù hợp.
- Không lạm dụng hóa chất mạnh: Tuyệt đối không dùng thuốc tím, thuốc tẩy hay các loại chất không rõ nguồn gốc để khử clo. Nên ưu tiên các phương pháp tự nhiên hoặc đã được kiểm chứng an toàn như than hoạt tính, vitamin C, máy lọc nước chuyên dụng.
- Dụng cụ chứa nước phải sạch: Dù bạn dùng phương pháp nào, hãy đảm bảo rằng thau, xô, bình hay bồn chứa nước đều sạch và không nhiễm tạp chất, để tránh làm nước bị tái ô nhiễm sau khi xử lý.
- Luôn để nước sau xử lý trong môi trường kín: Nước sau khi khử clo nên sử dụng trong ngày, tránh để hở quá lâu hoặc tái tiếp xúc với ánh sáng/môi trường ô nhiễm.
- Thay lõi lọc đúng định kỳ: Nếu bạn dùng máy lọc, bình lọc than hoặc lõi lọc vitamin C, hãy thay lõi đúng thời gian khuyến nghị để duy trì hiệu quả.
Trên đây là một số cách khử Clo trong nước máy thông dụng được nhiều người áp dụng nhất hiện nay. Hi vọng bài viết của chúng tôi là bộ tài liệu tham khảo trọn vẹn giúp bạn tìm ra phương án khử Clo trong nước hiệu quả nhất để đảm bảo an toàn.
Tôi là Hưng Thịnh từng tốt nghiệp đại Tài Nguyên và Môi Trường Hà Nội. Có 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực vệ sinh môi trường. Tôi là chuyên gia trong lĩnh vực xử lý chất thải, Hút bể phốt, Thông tắc cống, Nuôi cấy và vận chuyển bùn vi sinh trên toàn quốc. Nếu cần hỗ trợ có thể liên hệ đến chúng tôi bạn sẽ được các chuyên gia đầu nghành tư vấn giải pháp xử lý triệt để.
