Việc thiết kế và xây dựng bể phốt đúng tiêu chuẩn đóng vai trò quan trọng trong hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ cách tính mét khối bể phốt để đảm bảo dung tích phù hợp với nhu cầu sử dụng. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách xác định thể tích bể phốt một cách khoa học, hiệu quả và tiết kiệm chi phí.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các loại bể phốt hiện nay
Hiện nay có một số loại bể phốt phổ biến với cấu tạo và nguyên lý hoạt động khác nhau, nhưng đều dựa trên nguyên tắc xử lý sơ cấp chất thải bằng phương pháp lắng và phân hủy kỵ khí.
Dưới đây là cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các loại bể phốt phổ biến hiện nay.
Bể phốt 2 ngăn
- Cấu tạo bể phốt 2 ngăn:
Bể phốt 2 ngăn được chia thành hai bộ phận chính: ngăn chứa và ngăn lắng. Trong đó, ngăn chứa chiếm khoảng 2/3 tổng thể tích bể còn lại 1/3 thể tích dành cho ngăn lắng.
- Nguyên lý hoạt động:
Chất thải từ bồn cầu theo đường ống dẫn xuống bể phốt 2 ngăn. Tại đây, nước thải chứa các hợp chất lơ lửng sẽ được giữ lại trong ngăn chứa, trong khi các chất thải rắn khác sẽ theo ống dẫn sang ngăn lắng. Sau quá trình lắng cặn, phần nước đã tách bùn sẽ thoát ra ngoài qua đường ống xả.
Bể phốt 3 ngăn
- Cấu tạo bể phốt 3 ngăn:
Bể phốt 3 ngăn được thiết kế với ba bộ phận chính: ngăn chứa, ngăn lắng và ngăn lọc. Trong đó, ngăn chứa có kích thước lớn nhất, chiếm khoảng 1/2 tổng thể tích bể. Hai ngăn còn lại – ngăn lắng và ngăn lọc – mỗi ngăn chiếm 1/4 thể tích giúp lắng cặn và lọc chất thải hiệu quả trước khi xả ra môi trường.
- Nguyên lý hoạt động:
Chất thải từ bồn cầu được dẫn xuống bể phốt tại ngăn chứa sẽ diễn ra quá trình phân hủy nhờ vi sinh vật yếm khí. Khi các hợp chất hữu cơ đã bị phân giải, bùn cặn sẽ lắng xuống ở ngăn lắng, còn trong nước chỉ còn lại các chất lơ lửng. Phần nước này tiếp tục chảy sang ngăn lọc, nơi giữ lại những chất không thể phân hủy, trong khi các chất đã được xử lý sẽ thoát ra môi trường thông qua quá trình bốc hơi hoặc hoạt động lên men của vi sinh vật.
Vai trò của bể phốt trong đời sống hiện nay
Bể phốt, hay còn gọi là bể tự hoại, đóng vai trò không thể thiếu trong việc duy trì vệ sinh môi trường và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Dưới đây là những vai trò quan trọng mà bể phốt đảm nhiệm:
- Xử lý nước thải sinh hoạt: Bể phốt là nơi thu gom và xử lý nước thải từ các hoạt động sinh hoạt hàng ngày như vệ sinh cá nhân, nấu ăn, tắm rửa. Nhờ quá trình phân hủy sinh học kỵ khí, bể phốt giúp giảm thiểu lượng chất thải hữu cơ, chuyển hóa chúng thành bùn và khí không gây ô nhiễm. Điều này đảm bảo nước thải được xử lý trước khi xả ra môi trường, giảm nguy cơ ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm.
- Bảo vệ môi trường: Bể phốt ngăn chặn các chất thải chưa qua xử lý xâm nhập trực tiếp vào môi trường. Điều này giúp giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm môi trường sống, bảo vệ hệ sinh thái và duy trì cân bằng tự nhiên. Đặc biệt, trong các khu đô thị đông đúc hoặc khu vực chưa có hệ thống thoát nước tập trung, bể phốt là giải pháp hiệu quả để quản lý chất thải.
- Đảm bảo sức khỏe cộng đồng: Việc sử dụng bể phốt giúp ngăn ngừa sự phát tán của vi khuẩn, virus gây bệnh từ chất thải ra môi trường. Nhờ đó, nguy cơ lây lan các bệnh liên quan đến nước bẩn hoặc vi khuẩn đường ruột như tiêu chảy, tả hay viêm gan A được giảm thiểu đáng kể. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe của các hộ gia đình và cộng đồng dân cư.
- Giảm thiểu mùi hôi và tắc nghẽn: Bể phốt được thiết kế để xử lý chất thải một cách hiệu quả giúp giảm thiểu tình trạng mùi hôi khó chịu và nguy cơ tắc nghẽn hệ thống thoát nước. Việc duy trì và hút bể phốt định kỳ còn giúp hệ thống hoạt động ổn định hơn, tránh những sự cố ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
Công thức tính mét khối bể phốt đúng chuẩn
Về cơ bản, cách tính mét khối bể phốt được áp dụng theo công thức tính thể tích hình hộp chữ nhật. Cụ thể: V = a x b x h. Trong đó:
- a là chiều dài bể (m)
- b là chiều rộng bể (m)
- h là chiều cao bể (m)
Ví dụ minh họa: Một bể phốt có kích thước chiều dài là 4m, chiều rộng là 3m, chiều cao là 2m, thể tích bể sẽ được tính như sau:
V = 4 x 3 x 2 = 24m3. Như vậy, bể này chứa được 24m3 chất thải.
Công thức tính theo quy chuẩn xây dựng
Theo Quyết định số 47/1999/QĐ-BXD, dung tích bể phốt được xác định dựa trên lưu lượng nước thải (Q):
Khi lưu lượng nước thải trên 5,5m3/ngày thì:
W = 1,5 x Q (m3)
Khi lưu lượng nước thải trên 5,5m3/ngày thì:
W = 0,75 x Q + 4,25 (m3)
Trong đó, Q là lưu lượng nước thải trong ngày m3/ngđ.
Kích thước bể phốt tự hoại theo tiêu chuẩn
Việc lựa chọn kích thước bể phốt phù hợp không chỉ đảm bảo hiệu quả xử lý chất thải mà còn kéo dài tuổi thọ công trình. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về kích thước bể phốt 2 ngăn và 3 ngăn theo tiêu chuẩn.
Kích thước bể phốt 2 ngăn
Bể phốt 2 ngăn thường được sử dụng cho các hộ gia đình nhỏ, với số lượng thành viên từ 2-5 người. Loại bể này gồm 2 ngăn chính:
- Ngăn chứa: Chiếm 2/3 tổng thể tích bể, nơi diễn ra quá trình phân hủy chất thải.
- Ngăn lắng: Chiếm 1/3 tổng thể tích, nơi giữ lại các chất thải khó phân hủy trước khi nước thải được xả ra ngoài.
Kích thước bể phốt 2 ngăn:
- Độ sâu: Tối thiểu 1,2 mét.
- Độ rộng: Phụ thuộc vào thiết kế nhà ở.
Kích thước bể phốt 3 ngăn
Bể phốt 3 ngăn phù hợp với các hộ gia đình đông người hoặc các công trình lớn như chung cư, nhà máy. Loại bể này gồm:
- Ngăn chứa: Chiếm 50% tổng thể tích bể.
- Ngăn lắng và ngăn lọc: Mỗi ngăn chiếm 25% tổng thể tích.
Kích thước bể phốt 3 ngăn:
- Độ sâu: Từ 1,2 mét
- Chiều rộng: Từ 1m trở lên
Những lưu ý khi xây dựng bể phốt
Ngoài việc tìm hiểu cách tính mét khối bể phốt, bạn cũng cần lưu ý một số vấn đề sau khi xây dựng bể phốt:
Đảm bảo độ dày tường của bể phốt để chống thấm, tránh nứt vỡ
Độ dày tường bể phốt là yếu tố quyết định khả năng chống thấm và độ bền của công trình. Theo tiêu chuẩn, tường bể phốt nên được xây bằng gạch đặc hoặc bê tông cốt thép với độ dày tối thiểu 20cm.
Việc sử dụng vật liệu chống thấm như sơn chống thấm gốc Bitum hoặc quét lớp xi măng tinh chất sẽ giúp ngăn chặn tình trạng rò rỉ nước thải ra môi trường. Ngoài ra, khi xây dựng, cần kiểm tra kỹ các mối nối và trám kín các khe hở để tránh nguy cơ nứt vỡ do áp lực từ chất thải bên trong.
Kích thước tối thiểu các ngăn trong bể phốt
Kích thước các ngăn trong bể phốt cần được thiết kế phù hợp để đảm bảo khả năng xử lý chất thải hiệu quả:
- Bể phốt 2 ngăn: Ngăn chứa chiếm ⅔ tổng diện tích, ngăn lắng chiếm ⅓ diện tích còn lại. Ví dụ, với kích thước bể tiêu chuẩn dài 3m, rộng 1,5m, cao 2m, dung tích sẽ đạt khoảng 9m³.
- Bể phốt 3 ngăn: Ngăn chứa chiếm ½ tổng diện tích, ngăn lắng và ngăn lọc mỗi ngăn chiếm ¼ diện tích còn lại. Kích thước tiêu chuẩn thường là dài 3m, rộng 2m, cao 2m với dung tích khoảng 12m³.
Độ sâu của lớp nước trong bể tối thiểu phải đạt 1,2m, giúp quá trình phân hủy và lắng cặn diễn ra hiệu quả hơn.
Thiết kế bể phù hợp với quy mô sử dụng
Quy mô sử dụng là yếu tố then chốt để xác định kích thước và loại bể phốt phù hợp:
- Gia đình nhỏ (3-5 người): Nên chọn bể phốt 2 ngăn với dung tích từ 2,8 – 4,8m³.
- Gia đình lớn hoặc công trình lớn (10-20 người): Sử dụng bể phốt 3 ngăn với dung tích từ 10 – 20m³, đảm bảo xử lý lượng nước thải lớn hơn.
Ngoài ra, cần tính toán lưu lượng nước thải trung bình hàng ngày để tránh tình trạng quá tải hoặc lãng phí diện tích.
Hưng Thịnh – Đơn vị thông hút bể phốt uy tín, chuyên nghiệp
Cống thoát nước bị tắc gây ra nhiều vấn đề, làm gián đoạn sinh hoạt và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe. Để khắc phục tình trạng này, các công ty, đơn vị dịch vụ môi trường đã đưa ra giải pháp thông tắc cống nhằm hỗ trợ người dân nhanh chóng và hiệu quả. Trong đó, Hưng Thịnh là một trong những đơn vị được đánh giá cao về chất lượng, uy tín và giá cả hợp lý.
Hưng Thịnh cung cấp đa dạng các dịch vụ, đáp ứng nhu cầu từ hộ gia đình đến các công trình lớn:
- Thông tắc cống tại nhà ở, chung cư, văn phòng, trường học, bệnh viện, nhà máy, xí nghiệp, khu tập thể… với quy trình nhanh chóng, không gây hư hại công trình.
- Xử lý tắc nghẽn hố ga, cống ngầm và các hệ thống thoát nước ngầm khác.
- Khử mùi hôi cống triệt để, đảm bảo môi trường sạch sẽ, thông thoáng.
- Lắp đặt và sửa chữa hệ thống thoát nước, cải tạo hệ thống cũ để tăng hiệu quả hoạt động.
- Thông tắc hệ thống thoát nước tại khu dân cư, khu công nghiệp, tòa nhà văn phòng, trường học, bệnh viện, xí nghiệp.
- Thay thế đường ống cống cũ hoặc hư hỏng, giúp hệ thống hoạt động ổn định lâu dài.
- Thông tắc bồn rửa mặt, lavabo và các thiết bị thoát nước khác trong gia đình.
- Nạo vét hố ga, duy trì khả năng thoát nước và ngăn ngừa tắc nghẽn.
Với phương châm “Sự hài lòng của khách hàng là mục tiêu hàng đầu”, Hưng Thịnh không ngừng cải tiến quy trình làm việc, đầu tư trang thiết bị hiện đại và đào tạo đội ngũ kỹ thuật viên lành nghề. Mỗi dịch vụ đều được thực hiện theo tiêu chuẩn kỹ thuật, đảm bảo an toàn, vệ sinh và hiệu quả lâu dài.
Hiểu rõ cách tính mét khối bể phốt không chỉ giúp bạn thiết kế công trình xử lý nước thải hiệu quả mà còn tối ưu chi phí xây dựng và bảo trì. Việc áp dụng đúng công thức và kích thước phù hợp sẽ đảm bảo bể phốt hoạt động lâu dài, an toàn cho môi trường.
Tôi là Hưng Thịnh từng tốt nghiệp đại Tài Nguyên và Môi Trường Hà Nội. Có 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực vệ sinh môi trường. Tôi là chuyên gia trong lĩnh vực xử lý chất thải, Hút bể phốt, Thông tắc cống, Nuôi cấy và vận chuyển bùn vi sinh trên toàn quốc. Nếu cần hỗ trợ có thể liên hệ đến chúng tôi bạn sẽ được các chuyên gia đầu nghành tư vấn giải pháp xử lý triệt để.
