Chất thải rắn là gì? Chúng được phân loại ra sao, quy trình xử lý như thế nào? Để xác định được đúng loại chất thải rắn có khó không? Cùng chúng tôi giải đáp toàn bộ những thắc mắc về chất thải rắn trong bài viết dưới đây nhé!
Xem thêm: Hướng dẫn phân loại và xử lý chất thải lây nhiễm đúng cách
Chất thải rắn là gì?
Chất thải rắn là khái niệm dùng để chỉ các loại chất thải ở rạng rắn. Thành phần của chất thải rắn rất đa dạng, có thể chia thành 3 nhóm cơ bản như sau:
- Các chất cháy được: chất dẻo, cao su, da, rơm, gỗ, cỏ, giấy, thực phẩm
- Chất không cháy được: đất đá, sành sứ, kim loại, thuỷ tinh
- Các chất hỗn hợp: tóc, cát, đá cuội,…
Mặt khác có thể phân loại chất thải rắn dựa trên đặc tính của chúng bao gồm:
- Chất thải rắn thông thường: chất thải không chứa hoặc chứa ít hợp chất chưa chạm ngưỡng gây hại cho sức khoẻ con người, môi trường. Các loại chất thải rắn này bao gồm: giấy báo, vỏ chai lọ, cao su, thuỷ tinh, rác sân vườn,…
- Chất thải rắn nguy hại: Là chất thải chứa hàm lượng hợp chất nguy hại đe doạ đến môi trường và sức khoẻ của con người. Loại chất thải này bao gồm: rác thải y tế, chì, máy móc phóng xạ, niken, đồ điện hạt nhân,…
Các nguồn phát sinh ra chất thải rắn
Chất thải rắn phát sinh từ rất nhiều nguồn khác nhau bao gồm mọi rác thải mà con người xả ra môi trường từ gia đình, trường học, cơ quan, xí nghiệp, chợ, bệnh viện,…
Chất thải rắn được chia làm mấy loại
Xét theo nguồn gốc phát sinh thì chất thải rắn được chia thành 6 loại cụ thể như sau:
Chất thải rắn sinh hoạt
Chất thải rắn sinh hoạt là chất thải thông thường và nguy hại từ hộ gia đình, cơ sở công cộng, dịch vụ trong đó bao gồm nhưng loại sau:
- Chất thải hộ gia đình: Thực phẩm hữu cơ dễ phân huỷ và rác thải vô cơ không thể phân huỷ, những thành phần gây bụi trong quá trình cháy như than.
- Chất thải từ dịch vụ, nơi công cộng bao gồm rác thải rắn nguy hại, ít bị thối rữa như đồ nhựa, gốm sứ, kim loại, thuỷ tinh, đá sỏi,… được thu gom tại sân chơi, công viên, đường phố, nơi công sở,…
Thành phần của chất thải rắn sinh hoạt bao gồm cả hữu cơ và vô cơ. Trong đó thành phần hữu cơ là rác thải từ thực phẩm còn thành phần vô cơ là giấy, thuỷ tinh, vải, nhựa, cao su, gỗ,…
Chất thải rắn công nghiệp
Chất thải rắn công nghiệp là các loại chất thải trong ngành sản xuất thải ra dưới dạng phế liệu như vải, cơ khí, dệt nhuộm, sản xuất lương thực thực phẩm, nước giải khát,…
Chất thải công nghiệp cũng được chia thành 2 nhóm chính như sau:
- Chất thải công nghiệp thông thường: Không nguy hại hoặc ít nguy hại nhưng cần được dọn dẹp sạch sẽ và tái chế như sắt, thép, kim loại gỉ sét,…
- Chất thải công nghiệp nguy hại: các chất thải độc hại gây cháy nổ, ngộ độc, ăn mòn sẽ tác động đến sức khoẻ của con người và môi trường sống.
Chất thải rắn y tế
Chất thải rắn y tế cũng được chia thành 2 loại chính là:
- Chất thải y tế thông thường: là chất thải phát sinh trong quá trình sinh hoạt, chất thải ngoại cảnh trong y tế.
- Chất thải y tế nguy hại: chất thải nguy hại dạng rắn có chứa các đặc tính vượt quá ngưỡng chất thải nguy hại.
Hàng năm có khoảng 21.000 tấn chất thải y tế được thải ra môi trường và chất thải rắn chiếm phần lớn. Vì thế cần tìm phương pháp xử lý rác thải y tế nhanh chóng nhất.
Chất thải rắn đô thị
Chất thải rắn đô thị là rác thải do con người tạo ra, vứt bỏ tại những khu vực xây dựng đô thị hoặc ở cơ quan, công viên, chợ, trường học,…Người dân mặc định trách nhiệm thu gom dọn dẹp chất thải rắn đô thị là của thành phố đó. Vì thế việc kiểm soát cảnh quan tại Việt Nam vẫn còn là một bài toán khó.
Chất thải rắn xây dựng
Chất thải rắn xây dựng được thải ra từ quá trình dỡ bỏ, cải tạo các hạng mục của công trình cũ hoặc xây mới như: xây nhà mới, cầu cống, khu chung cư, bệnh viện, trường học, hệ thống giao thông,…
Chất thải rắn xây dựng thường là gạch đá, vôi vữa, bê tông, thạch cao, sành sứ,… Những loại chất thải này không được xử lý đúng cách sẽ tác động xấu đến sức khoẻ của con người.
Chất thải rắn nông nghiệp
Chất thải rắn được phát sinh trong quá trình sản xuất nông nghiệp chia thành 2 nhóm chính là chất thải rắn trong chăn nuôi và trồng trọt
Trong chăn nuôi thì rác thải có thể là kim tiêm, vỏ chai đựng thuốc, thuốc chứa hoạt chất gây độc, thức ăn gia súc, phân thải, xác động vật chết do dịch bệnh. Rác thải trồng trọt bao gồm rơm rạ, trấu, vỏ lọ thuốc bảo vệ thực vật, lõi ngô, bao bì thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ.
Ảnh hưởng của ô nhiễm chất thải rắn
Hiện nay vấn đề quản lý chất thải rắn đã được chú trọng hơn nhưng do lượng chất thải phát sinh quá lớn nên gây ra ảnh hưởng vô cùng nghiêm trọng tới môi trường và sức khoẻ con người.
Ô nhiễm chất thải rắn là tình trạng khối lượng chất thải rắn thải ra môi trường quá chênh lệch so với khối lượng được xử lý và vượt quá ngưỡng an toàn.
Hậu quả của ô nhiễm môi trường tác động rất lớn đến hệ sinh vật trên trái đất, môi trường sống và đặc biệt là ảnh hưởng tới sức khoẻ con người. Ô nhiễm chất thải rắn còn làm tăng nguy cơ lan truyền dịch bệnh, tác động tiêu cực tới hệ tiêu hoá, hô hấp, tim mạch, gây ra các bệnh ung thư, thần kinh.
Để hạn chế được những ảnh hưởng của ô nhiễm chất thải rắn, chúng tôi đề xuất một số phương pháp hiệu quả như sau:
- Tuyên truyền cho người dân về nguyên nhân ô nhiễm chất thải rắn và hậu quả
- Nghiêm cấm, xử phạt các hành vi xả thải chất thải rắn không đúng quy định
- Nâng cao thể chế, chính sách bảo vệ môi trường.
- Huy động nguồn vốn để nâng cao công nghệ xử lý rác thải
- Tăng cường thu gom, phân loại và tái chế rác
- Quản lý rác thải rắn chặt chẽ từ nguồn phát sinh đến khâu xử lý.
Quy định quản lý chất thải rắn hiện nay
Để quy hoạch, quản lý và xử lý chất thải rắn một cách khoa học, hợp lý và an toàn nhất thì các cơ quan chức năng đã ban hành nhiều văn bản, nghị định quan trọng yêu cầu người dân phải nghiêm túc thực hiện theo.
Theo nghị định số 38/2015/NĐ-CP đề ra các điều khoản quy định chi tiết về quản lý chất thải rắn sinh hoạt ở TPHCM, Hà Nội, các đô thị lớn. Bên cạnh đó là nhiều văn bản liên quan đến QCVN về chất thải rắn sinh hoạt, công nghiệp được đặt ra như: QCVN 07-9:2016/BXD và QCVN 61-MT:2016/BTNMT.
Các phương pháp xử lý chất thải rắn hiện nay
Dưới đây là một số phương pháp xử lý chất thải rắn an toàn hiệu quả nhất mà bạn có thể tham khảo:
Phương pháp xử lý chất thải rắn bằng cách chôn lấp
Trong các phương pháp xử lý chất thải rắn hiện nay thì cách chôn lấp được nhiều địa phương, thành phố lựa chọn vì ưu điểm dễ làm, đơn giản và đem lại hiệu quả cao.
Để đảm bảo xử lý triệt để thì các hố chôn lấp phải được xây dựng chắc chắn, xa khu dân cư và không bị sụt lún. Dưới đáy hố và miệng hố được trang bị chống thấm cao cấp tránh gây ô nhiễm nguồn nước ngầm và phát sinh côn trùng gây hại.
Xử lý chất thải rắn bằng phương pháp đốt (nhiệt)
Xử lý chất thải rắn bằng phương pháp nhiệt sử dụng lò đốt chuyên dụng. Quá trình phân huỷ nhiệt cấu trúc mang tính độc của chất thải sẽ bị phá vỡ, không còn nguy hại hoặc ít gây nguy hại.
Kỹ thuật viên được trang bị đầy đủ dụng cụ bảo hộ lao động sẽ đưa chất thải vào lò đốt sau đó khí thải thoát ra sẽ được làm sạch, phần xỉ than được đem đi chôn lấp.
Xử lý chất thải rắn bằng công nghệ sinh học
Công nghệ xử lý chất thải rắn bằng công nghệ sinh học được áp dụng với các chất hữu cơ không độc hại. Nguyên lý hoạt động ban đầu là khử nước, sau đó chuyển hoá chất thải đến khi trở nên xốp ẩm.
Phương pháp này được đặt trong môi trường hiếm khí và yếm khi cụ thể như sau:
- Môi trường hiếu khí: sử dụng vi sinh vật trong môi trường có oxy để chuyển đổi chất hữu cơ thành vô cơ, sản sinh CO2, H2O.
- Môi trường yếm khí: Môi trường không có oxy để chuyển đổi, cấu trúc rác sẽ bị phá huỷ tạo ra khí Ch4, CO2, NH3, N2, H2S,…
Nếu quy mô nhỏ thì có thể áp dụng công nghệ ủ sinh học theo đống còn quy mô lớn thì làm theo mô hình công nghiệp để đảm bảo hiệu quả nhất.
Phương pháp xử lý chất thải rắn bằng khí hóa Plasma
Phương pháp xử lý chất thải rắn bằng khí hoá Plasma là phương án xử lý tân tiến hiện đại nhất hiện nay. Ưu điểm là xử lý chất thải triệt để, tiết kiệm diện tích và tái sinh chất thải thành năng lượng an toàn phục vụ nhu cầu cung cấp điện.
Thay vì dùng nhiệt thì dùng hệ thống đèn Plasma đốt chất thải trong nền nhiệt từ 3.000 – 7.000 không có oxy, chất thải nhanh chóng bị tiêu huỷ, không hề sinh khói và chất thải khác.
Trên đây là những thông tin chi tiết nhất để trả lời cho câu hỏi chất thải rắn là gì, cách phân loại và xử lý chất thải rắn an toàn hiệu quả nhất. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích nhất nhé!
Tôi là Hưng Thịnh từng tốt nghiệp đại Tài Nguyên và Môi Trường Hà Nội. Có 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực vệ sinh môi trường. Tôi là chuyên gia trong lĩnh vực xử lý chất thải, Hút bể phốt, Thông tắc cống, Nuôi cấy và vận chuyển bùn vi sinh trên toàn quốc. Nếu cần hỗ trợ có thể liên hệ đến chúng tôi bạn sẽ được các chuyên gia đầu nghành tư vấn giải pháp xử lý triệt để.
