Bồn cầu ngồi xổm là một trong những thiết bị vệ sinh quen thuộc, đặc biệt phổ biến tại các gia đình Việt Nam nhờ thiết kế đơn giản và tiết kiệm không gian. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ cấu tạo bồn cầu ngồi xổm và cách nó hoạt động. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá chi tiết về các bộ phận, nguyên lý hoạt động và ưu nhược điểm của loại bồn cầu này.
Giới thiệu chung về bồn cầu ngồi xổm
Bồn cầu ngồi xổm là một thiết bị vệ sinh phổ biến, đặc biệt tại các khu vực nông thôn và những không gian công cộng như trường học, bệnh viện, nhà vệ sinh công cộng ở Việt Nam và nhiều quốc gia châu Á khác. Với thiết kế đơn giản và giá thành thấp, loại bồn cầu này vẫn được ưa chuộng dù hiện nay bồn cầu ngồi bệt đang dần thay thế trong các hộ gia đình hiện đại.
Bồn cầu ngồi xổm có cấu tạo đơn giản với phần bệ ngồi được đặt chìm dưới sàn nhà. Không giống như bồn cầu ngồi bệt, loại này thường không đi kèm két nước mà người dùng phải xả nước trực tiếp bằng tay hoặc chân thông qua xô hoặc van xả nước. Một số mẫu cải tiến có thêm bộ xả nước để tiện lợi hơn trong quá trình sử dụng.
Cấu tạo bồn cầu ngồi xổm
Cấu tạo của bồn cầu ngồi xổm khá đơn giản, gồm hai bộ phận chính: bệ ngồi và bộ xả nước.
Bệ ngồi
Bệ ngồi là phần quan trọng nhất của bồn cầu ngồi xổm, nơi người dùng thực hiện tư thế vệ sinh. Bộ phận này thường có các đặc điểm sau:
- Chất liệu: Bệ ngồi thường được làm từ sứ hoặc xi măng, đảm bảo độ bền cao, chịu lực tốt và dễ dàng vệ sinh.
- Thiết kế: Hình dạng bệ thường là tròn hoặc bầu dục, với hai bên được thiết kế gờ nổi để đặt chân, giúp người dùng giữ thăng bằng khi sử dụng.
- Lỗ thoát: Phía dưới bệ có lỗ thoát chất thải, kết nối trực tiếp với hệ thống ống dẫn tới hầm chứa hoặc đường thoát nước. Lỗ thoát này thường được thiết kế để giữ lại một lượng nước nhỏ nhằm ngăn mùi hôi từ hệ thống thoát nước bốc lên.
Bệ ngồi của bồn cầu ngồi xổm được thiết kế chìm dưới sàn nhà, giúp tiết kiệm diện tích và tạo sự gọn gàng cho không gian vệ sinh.
Bộ xả nước
Bộ xả nước đóng vai trò quan trọng trong việc làm sạch bề mặt bệ và đẩy chất thải xuống hệ thống thoát nước. Bộ phận này bao gồm:
- Van xả nước: Van xả được lắp đặt phía trên hoặc bên cạnh bồn cầu. Khi kích hoạt, van sẽ điều chỉnh lượng nước chảy xuống để làm sạch bồn cầu. Một số loại van có thể được vận hành bằng tay (gạt) hoặc chân (đạp).
- Ống dẫn nước: Ống dẫn kết nối nguồn cấp nước với van xả, đảm bảo dòng chảy mạnh mẽ và đều đặn khi sử dụng.
- Két chứa nước (tùy chọn): Một số mẫu bồn cầu ngồi xổm hiện đại có thêm két chứa nước gắn tường hoặc treo phía trên để lưu trữ và cung cấp nước khi cần thiết. Két này giúp người dùng không cần sử dụng xô/chậu để dội thủ công như trước đây.
Ngoài ra, ở những mẫu bồn cầu cải tiến, bộ xả nước còn được tích hợp công nghệ xi-phông để tăng lực hút, giúp chất thải được cuốn trôi nhanh chóng và hiệu quả hơn.
Nguyên lý hoạt động của bồn cầu ngồi xổm
Bồn cầu ngồi xổm hoạt động dựa trên nguyên tắc sử dụng lực nước để cuốn trôi chất thải và làm sạch bề mặt bệ ngồi. Dù có thiết kế đơn giản hơn so với bồn cầu ngồi bệt, nguyên lý hoạt động của loại bồn cầu này vẫn đảm bảo hiệu quả trong việc xử lý chất thải và giữ vệ sinh.
Quy trình xả nước và làm sạch
Sau khi sử dụng, người dùng sẽ xả nước bằng cách:
- Sử dụng xô/chậu dội trực tiếp (đối với loại không có két nước).
- Nhấn nút hoặc gạt cần xả (đối với loại có két nước).
- Nước từ két hoặc nguồn cấp sẽ chảy qua các lỗ thoát trên vành bệ, tạo dòng chảy đều quanh lòng bồn cầu. Dòng nước này giúp đẩy chất thải xuống lỗ thoát và làm sạch bề mặt bệ ngồi.
Lực hút và đẩy chất thải
- Khi nước chảy xuống, nó sẽ tạo ra một lực đẩy mạnh mẽ nhờ vào cấu trúc đặc biệt của lỗ thoát, thường được thiết kế theo hình chữ S (xi-phông) hoặc cổ cò.
- Lượng nước đủ lớn sẽ tạo ra hiện tượng chân không trong đoạn cong của ống xi-phông, giúp tăng lực hút. Hiệu ứng này cuốn trôi toàn bộ chất thải xuống hệ thống thoát nước hoặc hầm chứa.
Có bao nhiêu loại bồn cầu phổ biến hiện nay? Các loại bồn cầu đó có chức năng gì khác nhau? Cùng tìm hiểu trong bài viết tại HT.
Ưu – Nhược điểm của bồn cầu ngồi xổm
Bồn cầu ngồi xổm là một thiết bị vệ sinh truyền thống, phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt ở các khu vực nông thôn và không gian công cộng. Loại bồn cầu này mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng tồn tại một số hạn chế. Dưới đây là phân tích chi tiết về ưu điểm và nhược điểm của bồn cầu ngồi xổm.
Ưu điểm
- Tốt cho sức khỏe: Tư thế ngồi xổm giúp trực tràng thẳng hơn, hỗ trợ quá trình bài tiết dễ dàng, giảm nguy cơ mắc các bệnh về đường tiêu hóa như táo bón và trĩ. Tư thế này còn giúp tăng cường lưu thông máu đến vùng bụng dưới, cải thiện sức khỏe sinh sản.
- Tiết kiệm không gian: Thiết kế nhỏ gọn, phù hợp với nhà vệ sinh có diện tích hạn chế, giúp tối ưu hóa không gian sống.
- Giá thành rẻ: Bồn cầu ngồi xổm có cấu tạo đơn giản, được làm từ các vật liệu như sứ hoặc xi măng, dẫn đến giá thành thấp hơn so với bồn cầu ngồi bệt. Chi phí lắp đặt và bảo trì cũng thấp hơn, phù hợp với ngân sách hạn chế.
- Độ bền cao: Các vật liệu như sứ và xi măng có khả năng chịu lực tốt, ít bị hư hỏng trong quá trình sử dụng.
- Dễ vệ sinh: Thiết kế đơn giản giúp việc lau chùi dễ dàng hơn vì không có nhiều ngóc ngách khó tiếp cận.
Nhươc điểm
- Không thoải mái khi sử dụng lâu: Tư thế ngồi xổm có thể gây mỏi chân hoặc khó chịu nếu sử dụng trong thời gian dài, đặc biệt đối với người già hoặc người gặp vấn đề về khớp.
- Thiếu tính thẩm mỹ: Thiết kế đơn giản thường không phù hợp với các không gian vệ sinh hiện đại hoặc sang trọng.
- Dễ gây mất vệ sinh: Bệ chìm khiến nước dễ bắn lên sàn nhà khi xả nước, làm tăng nguy cơ mất vệ sinh nếu không được lau dọn thường xuyên.
- Hạn chế đối tượng sử dụng: Người cao tuổi, phụ nữ mang thai hoặc người bị hạn chế vận động có thể gặp khó khăn khi sử dụng loại bồn cầu này do yêu cầu sức mạnh cơ chân và khả năng giữ thăng bằng tốt.
- Ít chức năng tiện ích hiện đại: Cấu tạo bồn cầu ngồi xổm đơn giản, không được trang bị các tính năng như vòi xịt tự động, nắp đóng mở hay hệ thống xả xoáy hiện đại như bồn cầu ngồi bệt.
Hướng dẫn lắp đặt bồn cầu ngồi xổm
Việc lắp đặt bồn cầu ngồi xổm đúng kỹ thuật không chỉ đảm bảo tính thẩm mỹ mà còn giúp thiết bị hoạt động hiệu quả, tránh các sự cố như rò rỉ nước hoặc tắc nghẽn. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết từng bước để bạn có thể tự thực hiện tại nhà.
Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ và vật liệu
Trước khi bắt đầu, hãy chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ và vật liệu cần thiết, bao gồm:
- Bệ ngồi xổm.
- Xi măng, cát và nước.
- Bay xây dựng.
- Máy khoan.
- Ống thoát nước (kích thước phù hợp).
- Găng tay bảo hộ.
- Dao cạo và giẻ lau.
Bước 2: Vệ sinh khu vực lắp đặt
Dọn sạch khu vực lắp đặt bằng cách loại bỏ bụi bẩn, dầu mỡ hoặc các vật cứng còn sót lại trên nền nhà. Nếu thay thế bồn cầu cũ, hãy sử dụng máy khoan và thanh bẩy để tháo bỏ thiết bị cũ một cách cẩn thận. Sau đó, làm sạch bề mặt nền bằng dao cạo để tạo một mặt phẳng nhẵn, đảm bảo xi măng bám chắc khi lắp đặt.
Bước 3: Định vị đường ống thoát nước
Xác định vị trí chính xác của đường ống thoát nước dựa trên thiết kế nhà vệ sinh. Đảm bảo đường ống thoát nước nằm ở tâm vị trí dự kiến lắp đặt bồn cầu để tránh tình trạng lệch tâm khi sử dụng.
Bước 4: Trát xi măng lên nền
Trộn xi măng, cát và nước thành hỗn hợp sền sệt. Sau đó phủ một lớp xi măng mỏng (khoảng 1 – 1,5 cm) lên khu vực tiếp xúc giữa nền nhà và bệ ngồi xổm. Lớp xi măng này giúp cố định bệ ngồi và ngăn nước thấm vào chân tiếp xúc.
Bước 5: Lắp đặt bệ ngồi
Đặt bệ ngồi xổm lên lớp xi măng khi còn ướt, điều chỉnh sao cho tâm lỗ thoát của bồn cầu khớp với tâm đường ống thoát nước. Dùng tay ấn nhẹ đều hai bên để cố định vị trí. Đây là bước quan trọng vì nếu lắp lệch, hệ thống xả sẽ không hoạt động hiệu quả.
Bước 6: Trát xi măng xung quanh
Sau khi đặt xong bệ ngồi, bạn cần trát thêm xi măng xung quanh các cạnh của bệ để bịt kín các khe hở. Điều này giúp tránh tình trạng rò rỉ nước hoặc hơi từ hệ thống thoát nước.
Bước 7: Kiểm tra và hoàn thiện
Đợi khoảng 24 – 48 giờ để lớp xi măng khô hoàn toàn trước khi sử dụng. Kiểm tra lại độ chắc chắn của bệ ngồi và đảm bảo không có khe hở giữa bệ và nền nhà.
Bồn cầu ngồi xổm với cấu tạo đơn giản nhưng hiệu quả vẫn là lựa chọn phổ biến tại nhiều gia đình và công trình công cộng. Hiểu rõ cấu tạo bồn cầu ngồi xổm giúp bạn dễ dàng lựa chọn, lắp đặt và sử dụng thiết bị phù hợp với nhu cầu. Nếu bạn đang cân nhắc loại bồn cầu này, hãy xem xét kỹ các ưu điểm, nhược điểm để đưa ra quyết định đúng đắn nhất!
Tôi là Hưng Thịnh từng tốt nghiệp đại Tài Nguyên và Môi Trường Hà Nội. Có 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực vệ sinh môi trường. Tôi là chuyên gia trong lĩnh vực xử lý chất thải, Hút bể phốt, Thông tắc cống, Nuôi cấy và vận chuyển bùn vi sinh trên toàn quốc. Nếu cần hỗ trợ có thể liên hệ đến chúng tôi bạn sẽ được các chuyên gia đầu nghành tư vấn giải pháp xử lý triệt để.
